Күрес және НВС кафедрасының тарихы

Күрес және ҰСТ кафедрасы жоғары білікті спортшылар мен жаттықтырушы-оқытушылардың өзіндік “ұстаханасы” болып табылады. Оқытудың заманауи әдістері, спорттағы барлық жаңа және озық әдістер осы кафедрада қолданылады. Жыл сайын кафедраның ПОҚ академияға талапкерлерді тарту бойынша үлкен жұмыс жүргізеді. Оқу пәндері ретінде күрестің әртүрлі түрлері 1946 жылдан бастап ауыр атлетика, бокс және семсерлесу кафедрасының құрамына кірді. Кафедраның алғашқы меңгерушісі Р.П. Околелов болды. Одан кейін кафедраны КСРО спорт шебері, кейіннен Қазақстан мен КСРО еңбек сіңірген жаттықтырушысы А.Д. Костин басқарды.

	1963 жылы конкурс бойынша кафедра меңгерушісі болып П.Ф. Матущак сайланды, ол осы лауазымда 1978 жылға дейін жұмыс істеді.
	1979 жылдан 1997 жылға дейін кафедраны Қазақстандағы еркін күрестен КСРО-ның алғашқы спорт шебері К.Р. Байдосов басқарды. Оның келуімен кафедрада дзюдо мамандануы пайда болды, ол студенттермен және оқытушылармен білімдерімен бөлісті
	Содан кейін кафедраны қазіргі профессор, педагогика ғылымдарының докторы Е.А. Алимханов басқарды, ал сол жылдары күрес кафедрасының құрметті меңгерушісі ҚР Туризм және спорт жөніндегі агенттігінің төрағасы Д. Б. Тұрлыханов болды.
	2003 жылдан бастап 2020 жылға  дейін кафедра меңгерушісі қызметін п. ғ.к., профессор, ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы М. Н. Шепетюк атқарады. Қазіргі уақытта кафедрада студенттерді оқыту алты мамандық бойынша жүргізіледі: грек-рим және еркін күрес, дзюдо және самбо, қазақ күресі және ұлттық спорт түрлері.
	2020 жылдан 2021 жылдың маусымына дейін кафедраны педагогика ғылымдарының магистрі, доцент, ҚР Еңбек сіңірген жаттықтырушысы ҚазСТА түлегі Сайлаубаев Жайдар Нурахметович басшылық жасады.
	2021 жылдың маусымынан қыркүйекке дейін кафедраны педагогика ғылымдарының магистрі, аға оқытушы Қонақбаев Бақытбек Мухаметханович басқарды.
	2021 жылдың қыркүйегінен бастап кафедра меңгерушісі қызметін PhD докторы, қауымдастырылған профессор, ҚР жас талантты ғалымдарына берілетін мемлекеттік ғылыми стипендия иегері кафедра түлегі Дошыбеков Айдын Бағдатұлы атқарып келеді.
	2023 жылдың желтоқсан айынан бастап кафедра меңгерушісі, ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы кафедра түлегі Қожамжаров Талғатбек Төлегенұлы

Қазақстандағы грек-рим күресі 1925 жылдан бастау алады, ол кезде Семейде француз күресінен губернияның біріншілігі алғаш рет өткізілген болатын. Жарысқа Өскемен, Семей, Павлодар және Зайсан қалаларынан 14 спортшы қатысты: балуандар төрт салмақ дәрежесінде өнер көрсетті-жеңіл, жеңіл, орташа және жартылай ауыр. 1947 жылы Мәскеуде алғаш рет классикалық (қазіргі грек-рим) күрестен одақтық жасөспірімдер жарысының марапаттары ойнатылды. Жарысқа 13 одақтас республикадан, Мәскеу мен Ленинградтан 120 балуан шықты. 1948 жылдан бастап республикада Қазақстан біріншілігі өткізіліп келеді, балуандар Бүкілодақтық біріншіліктерге, КСРО халықтарының спартакиадаларына қатысады. Бірінші

Бір кездері күрес кафедрасының студенттері грек-рим күресінің көрнекті балуандары болды:

 

Грек-рим күресі

	Анатолий Иванович Колесов грек-рим күресінің палуаны және жаттықтырушысы. Ол 1962, 1963 және 1965 жылдары әлем чемпионы атағын және 1964 жылы Олимпиада алтын медалін жеңіп алды. Колесов тек екі кеңестік атаққа ие болды-1959 және 1964 жылдары. Ол 1965 жылы отставкаға кетті, ал 1966-69 жылдары Кеңес күрес құрамасының бас жаттықтырушысы болды. 1969 жылдан 1992 жылға дейін КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы дене шынықтыру және спорт комитеті төрағасының орынбасары болып жұмыс істеді. 1991 жылы ол Кеңес күрес федерациясын, содан кейін 1972-2004 жылдардағы Олимпиада ойындарында кеңестік, содан кейін ресейлік күрес командаларын басқарды.
	Валерий Резанцев грек-рим күрескері. Ол 1972 жылғы Олимпиаданың алтын жүлдегері болды, ал 1976 жылы Кеңес Одағын жақтады. Ол 1970 , 1971 , 1973 , 1974 және 1975 жылдардағы әлем чемпионаттарында алтын медаль жеңіп алды.
	Вадим Александрович Псарев грек-рим күрес жаттықтырушысы, КСРО еңбек сіңірген жаттықтырушысы (1969). КСРО құрама командасының жаттықтырушысы. Бүкілодақтық дәрежедегі төреші (1968). Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы. 2014 жылы FILA Даңқ залына енді
	Жақсылық Әміралыұлы Үшкемпіров классикалық күресінің палуан, Олимпиада чемпионы, Қазақстанның Еңбек Ері, КСРО еңбек сіңірген спорт шебері (1980). Әлем чемпионы. Қазақ КСР еңбек сіңірген жаттықтырушысы.
	Анатолий Михайлович Быков грек-рим күрескері, Олимпиада чемпионы және әлем чемпионы. Қазақ мемлекеттік университетін бітірген (1975). Әскери қызметші, оқытушы. “Динамо” (Алматы) сапында ойнаған. Жаттықтырушысы-Виктор Михайлович Ермаков (КСРО еңбек сіңірген жаттықтырушысы). 1982-1987 жылдары грек-рим күресінен Қазақстанның бас бапкері. 1987-1989 жылдары КСРО аумағында бітімгершілік операцияларына қатысушы, КСРО ІІМ ВВ арнайы күштер полкінің дене даярлығы бастығы. 1988-1991 жылдары Бүкілқазақстандық шығыс жекпе-жегі қауымдастығының президенті. 1990-1994 жылдары Қазақстан Олимпиада Комитеті Атқару комитетінің мүшесі.
	Шәміл Керімұлы Серіков классикалық күресінің палуан, XXII жазғы Олимпиада ойындарының чемпионы (Мәскеу 1980) екі дүркін әлем чемпионы (Мехико 1978, Сан-Диего 1989) КСРО еңбек сіңірген спорт шебері (1979).
	Дәулет Болатұлы Тұрлыханов. 1989 жылғы әлем чемпионы және 1993 жылғы әлем вице-чемпионы, 1988 жылғы Еуропа және 1995 жылғы Азия чемпионы, Олимпиада ойындарының күміс (1988) және қола (1992) жүлдегері. 1996 жылғы Олимпиадада 4-ші болды. КСРО-ның сегіз дүркін чемпионы, Әлем кубогының екі дүркін жеңімпазы, КСРО халықтары спартакиадасының жеңімпазы (1991), ХІІ Азия ойындарының жеңімпазы (1994).
	Юрий Васильевич Мельниченко грек-рим күресініңқазақстандық балуан, жаттықтырушы, Азияның екі дүркін чемпионы (1996, 1997), әлемнің екі дүркін чемпионы (1994, 1997), Олимпиада ойындарының чемпионы (1996). Грек-рим күресінен Қазақстан құрамасының бас бапкері (2000-2004). Қазақстанның еңбек сіңірген спорт шебері, Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (2004).
	Мхитар Размикович Манукян грек-рим күресінің қазақстандық балуан, жаттықтырушы, Азияның екі дүркін чемпионы (1997, 1999), әлемнің екі дүркін чемпионы (1998, 1999), Олимпиада ойындарының жүлдегері (2004). Арменияның халықаралық дәрежедегі спорт шебері (1995). Қазақстанның еңбек сіңірген спорт шебері (1998). “Ерен еңбегі үшін” медалімен марапатталған (2004).
	Бақтияр Бағашарұлы Байсейітов. Грек-рим күресінің қазақстандық балуан. Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері. КСРО халықтары спартакиадасының күміс жүлдегері (Запорожье, 1991); грек-рим күресінен Азия чемпионаттарының қола жүлдегері (Хиросима, 1993; Гуанчжоу, 1996); әлем чемпионатының күміс жүлдегері (Прага, 1995); Азия ойындарының жеңімпазы (Бангкок, 1998), Азия және Океания чемпионаты (Бангкок, 1997), әлем чемпионаты (Евле, 1998), Азия чемпионаты (Филиппин, 1995; Сеул, 2000). Коучинг жұмысындағы мансабын аяқтағаннан кейін. 2010 жылдан — грек-рим күресінен Қазақстан құрамасының аға жаттықтырушысы.
	Әсет Секенұлы Мәмбетов классикалық күрестен Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері (2008). Бішкекте өткен Азия чемпионатының күміс жүлдегері (2007). Бірнеше халықаралық турнирлердің, атап айтқанда Гуанчжоудағы Азиада-2010-ның жүлдегері. “Құрмет” орденімен марапатталған (29 Тамыз 2008 жыл)
	Нұрбахыт Молдахметұлы Теңізбаев грек-рим күресінің қазақстандық балуан, 2008 жылғы жазғы Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері, 2009 жылғы әлем чемпионатының қола жүлдегері, 2003 жылғы жасөспірімдер арасындағы әлем чемпионы. Азияның екі дүркін чемпионы. Қазақстанның еңбек сіңірген спорт шебері. 2016 жылдың 22 қарашасында Халықаралық күрес федерациясы (UWW) грек-рим күресініңқазақстандық палуан Нұрбахыт Теңізбаевқа 2008 жылғы Олимпиада ойындарының күміс медалін табыстады. UWW Қазақстанның грек-рим, еркін және әйелдер күресі федерациясына ресми растау хатын жолдады.
	Георгий Александрович Цурцумия грек-рим күресінің қазақстандық балуан, Азияның төрт дүркін чемпионы (2003-2006), әлем чемпионатының қола жүлдегері (2003) және Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері (2004). Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері.
	Алмат Қабдрашұлы Кебіспаев. Грек-рим күресінің қазақ балуаны, Қазақстанның бірнеше дүркін чемпионы, Азия Чемпионатының күміс жүлдегері (2009 және 2017), Азия чемпионатының жеңімпазы (2011), Гран-при иегері Иван Поддубный, Мәскеу мен Лас-Вегаста өткен Әлем чемпионатының қола жүлдегері, Стамбулда өткен Әлем чемпионатының күміс жүлдегері. Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері
	Байхметов Дархан Арғынғазыұлы. Грек-рим күресінің қазақтың кәсіби палуаны, Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Пекин Олимпиадасының қатысушысы — 2008 (5-ші орын). 2012 жылғы Лондон Олимпиадасының қатысушысы. Азия ойындарының күміс жүлдегері (Гуанчжоу, 2010), Азия чемпионы (2009), Азия чемпионатының қола жүлдегері (2016).
	Досжан Нұрбатырұлы Картиков. Грек-рим күресінің қазақтың кәсіби палуаны, 2015 жылғы әлем чемпионатының қола жүлдегері.
	Демеу Нұрдәулетұлы Жадраев. Грек-рим күресінің қазақстандық балуан. 2015 жылы 66 келіге дейінгі Азия чемпионатының қола жүлдегері атанды. 2017 жылғы әлем чемпионатының 71кг дейінгі санатта күміс жүлдегері.

Еркін күрес. Қазақстандықтар спорттың бұл түрін жақсы біледі және жақсы көреді. Бір жерде заңды, бізде еркін күресінің тамаша палуандар тәрбиеленді: к. Байдосов. Ә.Ғабсаттаров, Ж. Ысқақов. Сотсков, Д.Қазымбетов, А. Иманқұлов, А. Иванов, А. Айханов. Суриков, А.Бұғыбаев, Ф. Баумбах, и. Байрамуков, М. Мамыров және басқалар. Еркін күресшілер арасында кафедрада әр жылдары дайындықтан өткен

	Александр Николаевич Иванов-еркін күрес шебері, Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері, Әлем кубогының жүлдегері, Еуропа чемпионатының жүлдегері, КСРО чемпионаттарының бірнеше дүркін чемпионы және жүлдегері. КСРО еңбек сіңірген спорт шебері (1991). Якут АССР-нің еңбек сіңірген жаттықтырушысы.
	Мәулен Сатымбайұлы Мамыров. Қазақ еркін күрес шебері, 1996 жылы Атлантада өткен XXVI Олимпиада ойындарының қола жүлдегері, Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген спорт шебері (1994)
	Ислам Ілиясұлы Байрамуков. Еркін күресінің қазақстандық балуан, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері (2000), Сидней Олимпиадасының 2000 күміс жүлдегері.
	Әбілсейіт Рүстемұлы Айханов ауыр және ауыр салмақтағы Қазақстанның 11 дүркін чемпионы (1958-1969). Дене тәрбиесі теориясының профессоры, кеңестік және қазақстандық спортшы, еркін күрестен КСРО-ның халықаралық дәрежедегі спорт шебері (1958), Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген жаттықтырушысы.
	Аманжол Күнбалатұлы Бугубаев. Еркін күресінің қазақстандық балуан, КСРО чемпионаттарының чемпионы және жүлдегері, КСРО Кубогының иегері, КСРО-ның халықаралық дәрежедегі спорт шебері (1973). Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген жаттықтырушысы.
	Магомед Чихибубаевич Куруглиев. Еркін күресінің қазақстандық балуан, әлем чемпионатының қола жүлдегері (2005). ХДСШ, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген жаттықтырушысы.
	Дәурен Нұрдәулетұлы Жұмағазиев. Еркін күрес шебері, халықаралық дәрежедегі спорт шебері. 2011 жылғы Азия чемпионатының жеңімпазы. 2012 жылғы Лондон Олимпиадасының қатысушысы.
	Данияр Әлібекұлы Қайсанов. Еркін күресінің қазақстандық балуан 2018 жылы Азия чемпионатының қола жүлдегері және Азия ойындарының күміс жүлдегері атанды. 2019 жылы Азия чемпионы атанды. 2019 жылғы әлем чемпионатында 3-орын алды.
	Гюзель Тагировна Манюрова 2010 жылға дейін Ресей үшін өнер көрсеткен қазақстандық спортшы (еркін күрес). Ресейдің еңбек сіңірген спорт шебері, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген спорт шебері, Афиныдағы Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері (2004), Лондондағы Олимпиада ойындарының қола жүлдегері (2012), Рио-де-Жанейродағы Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері (2016).
	Айым Әбділдина. Қазақстандық спортшы, еркін күрескер, Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Жасөспірімдер арасындағы Азия чемпионатының күміс жүлдегері (Катар, 2008) Азия чемпионатының төрт дүркін қола жүлдегері (Таиланд – 2009, Өзбекстан – 2011, Оңтүстік Корея – 2012, Қазақстан – 2014). Азия ойындарының қола жүлдегері (Қытай, 2010)
	Татьяна Витальевна Аманжол. Қазақстандық спортшы, еркін күрескер, Азия ойындарының жүлдегері. Азияның төрт дүркін чемпионы, Қазақстанның бірнеше дүркін чемпионы, Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Бейжіңдегі 2008 жылғы Олимпиада қатысушысы, 5 орын алды

Самбо күресі. “Самбо” сөзі “қарусыз өзін-өзі қорғау”дегенді білдіреді. Самбоның техникалық арсеналына әлемнің көптеген елдерінің халықтық күрес түрлерінен алынған ең жақсы әдістер кіреді. Институтта 1965 жылы Қазақ ұлттық күресімен ұқсас самбоның оқу мамандануы ашылды. Самбо бойынша алғашқы оқытушы Қаз ҚИҚ түлегі В.И. Пак болды. Самбодан қазифк құрамасы 1954 жылы Қазақстанның командалық біріншілігінде бірінші орынды, ал 1991 жылы КСРО дене шынықтыру институттары арасында бірінші орынды иеленді. Алғашқы үлкен жетістік институт студенті, спорт шебері, Қазақстан чемпионы Л.Москалевтің үлесіне тиді. Алпысыншы жылдары КСРО чемпионатында үш рет екінші орынға ие болды. 1969 жылдың қыркүйек айынан бастап 1978 жылдың желтоқсан айына дейін институтта түлектің мамандануы жүргізілді мемлекеттік орталық дене шынықтыру институты А. Р. Асубаев. 1974-1976 жылдары самбо күресінен республика құрама командасының жаттықтырушысы болып жұмыс істей жүріп, тамаша самбистерді тәрбиелеп, оларға кәсіби-педагогикалық дағдыларды үйретті, жастармен жұмыс істеуге үйретті. Оның ең үздік тәрбиеленушілерінің бірі в.Еганов педагогика ғылымдарының кандидаты болды; М. Шепетюк – Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы; В. Пушница халықаралық дәрежедегі алғашқы спорт шебері болды, ал А. Максимов, Қазифк-ның алдын ала оқытушысы, 1988 жылы кандидаттық диссертация қорғады; Т. Досмұхамбетов КСРО-ның және Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы болды ұзақ жылдар бойы ҚР спорт министрі, Қазақстан Ұлттық Олимпиада комитетінің президенті болып еңбек етті. ҚазСТА-ның үздік шыққан самбистері халықаралық ірі жарыстарда Қазақстанның намысын лайықты қорғап, жарыстардың жеңімпаздары мен жүлдегерлері атанды. Олардың ішінде;

	Қанат Сайранұлы Байшолақов. қазақ самбисі, КСРО чемпионаттарының жүлдегері, КСРО Кубогының иегері, Еуропа және әлем чемпионы, КСРО еңбек сіңірген спорт шебері, Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген жаттықтырушысы
	Асхат Берлешұлы Шахаров. Дзюдо және самбодан еңбек сіңірген спорт шебері, дзюдодан әлем чемпионатының қола жүлдегері, самбодан үш дүркін әлем чемпионы, Әлем кубогының екі дүркін иегері, жастар арасында екі дүркін әлем чемпионы, Азияның үш дүркін чемпионы, РФ Президенті В.В. Путиннің гран-при иегері, Сиднейдегі Олимпиада ойындарының қатысушысы. 2020 жылдың 16 наурызынан – Ақтөбе қаласының әкімі.
	Дәурен Бақытбекұлы Жайнақов. Қазақстандық самбист, әлем чемпионы. Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Самбодан әлем Кубогының қола (2013) жүлдегері. Қазіргі уақытта-жасөспірімдер мен жасөспірімдер арасында Алматы құрамасының аға жаттықтырушысы.
	Григорян Ерванд. Самбодан 1997 және 1999 жылдары екі дүркін әлем чемпионы, Еуропа чемпионы. Самбо күресінен еңбек сіңірген спорт шебері.
	Самат Рамазанов-самбодан әлем кубогының жеңімпазы, Азия чемпионы (130 кг, 1992 жыл). Самбодан КСРО Кубогының күміс жүлдегері (1987). КСРО құрама командасының мүшесі. Самбодан Қазақстанның бірнеше дүркін чемпионы. Әлем чемпионатының қола жүлдегері, сумо бойынша Азия Чемпионаттарының бірнеше дүркін жеңімпазы. Халықаралық дәрежедегі спорт шебері.
	Шалхар Жоламанов. Қазақстандық самбист. Халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Самбодан Қазақстан Республикасының чемпионы. Самбодан Азия чемпионы.
	Әлкей Асылбек. Қазақстандық самбист. Халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Самбодан ҚР алты дүркін чемпионы, самбодан әлем чемпионатының төрт дүркін жүлдегері, самбодан Азия чемпионы.
	Салкен Қалдыбекұлы Жартыбаев. Қазақстандық самбист, самбодан халықаралық дәрежедегі спорт шебері (1992), дзюдодан (1988), “қазақша күрестен” спорт шебері (1981).
	Атажанов Айбек. Қазақстандық самбист. Халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Қазақстан Республикасының Чемпионы. Азия Чемпионы. Самбодан полицейлер арасында әлем чемпионы.
	Азамат Мұқанов. Қазақстандық самбист және дзюдошы, әлем чемпионы. 2007-2009 жылдары жыл сайын самбодан әлем чемпионаттарының қола медальдарын жеңіп алды. 2010 жылы самбодан әлем чемпионы атанды. 2011 жылы дзюдодан Қазақстан чемпионы атанды. 2013 жылы дзюдодан әлем чемпионатының күміс жүлдегері және дзюдодан Азия чемпионатының қола жүлдегері атанды. 2014 жылы дзюдодан Азия ойындарының қола медалін жеңіп алды.
	Арсен Габиденович Хатип самбодан жасөспірімдер арасында әлем чемпионы (Испания, 2000); самбодан жасөспірімдер арасында әлем чемпионы (Кишинев, 2001); самбо мен дзюдодан Қазақстанның 2 дүркін чемпионы (2000, 2001); самбодан Азия чемпионатының (2000), ересектер арасында әлем чемпионатының (2005) күміс жүлдегері. Самбо күресінен халықаралық дәрежедегі спорт шебері (2005). Дзюдо күресінен спорт шебері (2005).
	Арнұр Қуатай Қайратұлы. Қазақстандық самбист. 2019-2020 жылдары самбодан Қазақстан Республикасының чемпионы. Самбодан 2018 жылғы Азия чемпионы. 2018 жылғы самбодан әлем чемпионатының жүлдегері.
	Салықова Ажар. Самбо күресінен халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Самбодан ҚР бірнеше дүркін чемпионы. Самбо күресінен әлем чемпионатының қола жүлдегері.

Дзюдо күресі Қазақстанның спорт түрі ретінде 1973 жылдан бастап дамып келеді. 1964 жылы Олимпиада ойындарының бағдарламасына енгізілді. Жоғары оқу орнының дзюдошылары түрлі деңгейдегі жарыстарда медаль жеңіп алды:

	Асхат Расулұлы Житкеев. Қазақстандық дзюдошы, 2008 жылы Бейжіңде өткен Олимпиада ойындарының вице-чемпионы, 100 келіге дейінгі санатта Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген спорт шебері (2008). Философия докторы (PhD) (2015). Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 29 тамыздағы Жарлығымен Президенттің қолынан “Парасат” орденімен марапатталды.Әлем чемпионатының қола жүлдегері (Мюнхен, 2001); Азияның 2 дүркін чемпионы (2003; Алматы, 2004); Азия чемпионатының күміс жүлдегері (Ташкент, 2005); Азия ойындарының 2 дүркін қола жүлдегері (2002, 2006); ҚР бірнеше дүркін чемпионы.
	Саламат Утарбаев. Қазақстандық дзюдошы. Дзюдо күресінен Қазақстан Республикасының бірнеше дүркін чемпионы. 60 кг салмақта 2006 жылғы Азия ойындарының қола жүлдегері.
	Еркебұлан Мұратбекұлы Қосаев. Қазақстандық дзюдошы, Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Еркебұлан алғашқы жеңісін 2004 жылы Якутияда өткен “Азия балалары” жарысында жеңіп алды. 2011 жылы Абу-Дабиде өткен Азия чемпионатында қола медаль жеңіп алды. Лондондағы 2012 жылғы Олимпиадаға қатысқан.
	Сергей Георгиевич Лим. Қазақстандық дзюдошы, халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері, 2012 жылғы Азия чемпионы, 2013 жылғы “Әлем шеберлері”турнирінің жеңімпазы.
	Сағдат Қабірұлы Садықов. Жеңіл салмақтағы қазақ дзюдошысы, 1990-шы жылдардың аяғы мен 2000 — шы жылдардың ортасында Қазақстан құрамасында ойнаған. Екі жазғы Олимпиада ойындарының қатысушысы, Азия чемпионатының күміс медалінің иегері, Осакадағы Шығыс Азия ойындарының және Душанбедегі Орталық Азия ойындарының қола жүлдегері.
	Наурызбек Майлашев. Қазақстандық дзюдошы. Дзюдодан халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Дзюдодан ҚР чемпионы. Дзюдодан Азия чемпионы. Дзюдо күресінен әлем чемпионатының қола жүлдегері.
	Жақсыбек Жеңісбек. Қазақстандық дзюдошы. Дзюдодан халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Қазақстан Республикасының Чемпионы. Еуропа кубогының чемпионы.
	Теміржан Дәулет-парадзюдодан халықаралық дәрежедегі спорт шебері, 2018 жылғы Азия Пара ойындарының қола жүлдегері, 2019 жылғы IBSA Дүниежүзілік ойындарының күміс жүлдегері, 2019 жылғы Азия чемпионатының жеңімпазы.
	Қырғызбаев Ғұсман. Қазақстандық дзюдошы. Халықаралық дәрежедегі спорт шебері. ҚР Ұлттық құрамасының мүшесі, 2016 жылы Цюрихте (Швейцария) өткен CISM (халықаралық әскери спорт кеңесі) әскери қызметшілері арасында әлем чемпионатының жеңімпазы, 2018 жылы Агадирде (Марокко) өткен Гран-при кезеңінің чемпионы, 2019 жылы Абу-Дабиде (БАӘ) өткен “Үлкен Дулыға” (Grand-Slam) турнирінің чемпионы, өкілді халықаралық турнирлердің бірнеше дүркін жүлдегері.
	Гүлжан Әбділдәбекқызы Исанова. Қазақстандық дзюдошы, дзюдодан халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері,2009 жылы 78 кг жоғары санаттағы Азия чемпионы. Олимпиада ойындарының қатысушысы.
	Варвара Геннадьевна Масягина. Қазақстандық дзюдошы, порттың ” әйелдер полутяжелой санаты. Өзінің еңбек жолында ол бес медаль алды, оның ішінде 1998 жылы Бангкокта, Таиландта өткен Азия ойындарынан және 2003 жылы чеджуда (Оңтүстік Корея) өткен дзюдодан Азия чемпионатынан екі күміс, содан кейін 2004 жылғы жазғы Олимпиада ойындарында Қазақстанның атынан шықты.
	Шолпан Сейдулайқызы Қалиева. Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері (дзюдо), Қазақстан Республикасының бірнеше дүркін чемпионы. Халықаралық турнирлердің қола жүлдегері (1998, Қырғызстан, Грузия). Азия ойындарының қола жүлдегері (2002, Пусан қаласы, Оңтүстік Корея). 2004 жылы Афиныдағы және 2008 жылы Бейжіңдегі Олимпиада ойындарының қатысушысы.
	Алина Владимировна Тен. Қазақстандық дзюдошы. Халықаралық дәрежедегі спорт шебері. Дзюдодан ҚР бірнеше дүркін чемпионы. Әскери қызметшілер арасында дзюдодан әлем чемпионатының қола жүлдегері.
	Зарина Раифова. Қазақстандық дзюдошы. Дзюдо күресінен спорт шебері. Дзюдо күресінен Қазақстан Республикасының бірнеше дүркін чемпионы. Дзюдо күресінен Азия ойындарының жүлдегері.
	Н.А. Кубашева. Дзюдо және самбодан Қазақстан Республикасының спорт шебері. Самбодан Азия чемпионатының күміс жүлдегері. Самбодан әлем чемпионатының қола жүлдегері. Дзюдодан Қазақстан Республикасының 5 дүркін чемпионы. Әскери қызметшілер арасында дзюдодан Азия чемпионатының қола жүлдегері.
	Жанар Қашқын. Дзюдодан Қазақстан Республикасының спорт шебері. Дзюдодан Қазақстан Республикасының бірнеше дүркін чемпионы. 2015 жылғы дзюдодан Бүкіләлемдік жазғы Универсиаданың қола жүлдегері.

Дзюдо күресінен ҚР спорт шебері атағын ҚазСТА-ның 50-ден астам түлегі алды. ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы атағы-Е. Иманбеков, Р. Байбусинов, Т. Байшолақов, и. Вешагуров, Ф. Хван, Н. топан су, Ж. Саламатов және басқалар; 1970-1071 оқу жылында институтта калах – ша курсында ұлттық спорт түрінен ұйымдастырушы маман болды, оның оқытушысы М.Болғамбасв педагогикалық және коучинг жұмысына бейімділігі бар ұлттық күрестің үлкен соққысы болды. Содан бері калахша-күрестен спорт шеберлерін дайындау оның күш-жігерін жұмсады. Институттағы педагогикалық жұмысты еліміздің ұлттық құрамасындағы жаттықтырушымен үйлестіре отырып, ол күрес түрінен 50-ге жуық спорт шеберін дайындады.

Қазіргі уақытта күрес кафедрасын м. н. Шепетюк басқарады, ол 1975 жылы КазИФК-ті бітіріп, КСРО Қарулы Күштерінде қызмет еткеннен кейін институтқа оқытушы болып шақырылды. Педагогикалық қызметін жаттықтырушылықпен қоса алып, 1984 жылдан 1992 жылға дейін самбо күресінен республикамыздың құрама командасының аға жаттықтырушысы болып жұмыс істеді. 1982 жылы Халықаралық дәрежедегі спортшыларды даярлауда оған “Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы”атағы берілді. Оның шәкірттерінің қатарында Әлем чемпиондары Д. Шахаров, А.Шайхиев, Әлем және Азия Чемпионаттарының жеңімпаздары мен жүлдегерлері с. Рамазанов, Н. Сахисв, г. Исанова, А. Джиембасв, А. Әлкей, с. Оразханов және басқалары бар. Ол 10 халықаралық дәрежедегі спорт шеберін дайындады. Диссертацияны қорғағаннан кейін оған педагогика ғылымдарының дәрежесі, ал 2002 жылы профессор атағы берілді.М. Н. Шепетюк-55-тен астам ғылыми-әдістемелік жарияланымдардың авторы, олардың ішінде “құрама командаларды күрес түрлеріне дайындау бойынша әдістемелік ұсыныстар”, “спорттық күрестің теориясы мен әдістемесі”, “спорттық күресте оқыту және басқалар. Қазақ спорт және туризм академиясының 75 жылдығына орай күрес кафедрасы келесі құрамда жұмыс істейді:
КСРО мен Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушылары-в.Псарев, в. Жарков, в. Ермаков, Т. Сағындықов, Б. Өтегенов, ж. Үшкемпіров, Тілешев, М. Қасымханов, Ю. Мельниченко, с. Сатыбалдиев, М. Кошлев және басқалар. Барлығы 30 адам.

 К. Бастық Орынбасары, Полковник. Ә. Ғабсаттаров, ж.Ысқақов, JI. Сотсков, Д.Қазымбетов, А. Иманқұлов, А. Иванов, II. Суриков, А.Бұғыбаев, Ф. Баумбах, и. Мамыров және басқалар. Еркін күресшілер арасында кафедрада әр жылдары дайындықтан өткен: -Еңбек сіңірген шеберлер-И.Баурамуков Сиднейдегі Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері (2000 ж.) д. Иванов, Монреальдағы Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері (1976 ж.); – Халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері – М.Куруглиев. Б. Денгелбаев, Р. Велиев, М. Құрамысов, Р. Мұртазалиев, Д. Жұмағазиев, А. Сватковский, А. Шағапұлы, и. Азизов және басқалар; -ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушылары-А.Бугубаев, я. Абылгазин, А. Айханов, к. Татымбетов, М. Надирбеков, с. Кәкімов, М. Қапанов, М. Боранбаев, JI. Өтешев, Т. Кеңесбаев, п.Ф. Матущак, Т. Сайханов, А. Иманқұлов, А. Әлиев, Л. Сотсков, о. Оңдемісов, П. Суриков, к. Байдосов, А. Габсаттаров, Н. Рахманқұлов және басқалар. -ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушылары – А.Әлиханов, Т.Досмұхамбетов, к. Қойшыбек ,П. Күлтаев, Е. Иманбеков, Б. Қожахметов, о. Жулмағанбетов, Ф. Хван, М. Шепетюк, М. Көшкінов, А. Караков, Н. Мирошник, ж. Саламатов, А. Потокин, к. Байшолақов, М. Татунов, ж. Оңалбеков, Н. Жетпісқалиев, Т. Чакенов, в. Якуба, Б. Қырықбаев, в. Гегориев, и. Мыңарбекова, о. Исаханов және басқалар; ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушылары – А.Әлиханов, Т.Досмұхамбетов, к. Қойшыбек ,П. Күлтаев, Е. Иманбеков, Б. Қожахметов, о. Жулмағанбетов, Ф. Хван, М. Шепетюк, М. Көшкінов, А. Караков, Н. Мирошник, ж. Саламатов, А. Потокин, к. Байшолақов, М. Татунов, ж. Оңалбеков, Н. Жетпісқалиев, Т. Чакенов, в. Якуба, Б. Қырықбаев, в. Гегориев, и. Мыңарбекова, о. Исаханов және басқалар;

-Халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері-Д. Мусралиев, М. Жәкенов, А. Шахаров, г. Оңдаганов, А. Әлкей, г. Исанова, А. Мұсабеков, А. Хатип, с. Жартыбаев, Б. Садыханов, Т. Бакатюк, А. Қайырбеков, Ш. Жоламанов, А. Атажанов және басқалар; ҚазСТА-ның 80-нен астам түлегі самбодан спорт шебері атағын алды.