Тақырып 2. Дене шынықтыру мен спорт әлеуметтік сала және қызметтер саласы ретінде

«Дене шынықтыру мен спорт» жалпы алғанда, адамның әлеуметтік тұлға ретінде тіршілік ету тәсілі. Осы тұрғыдан алғанда, дене шынықтыру мен спорт адамның дене бітімі мен рухани қалыптасуы мен жетілуіне себін тигізетін материалдық және рухани ортаны құрайды. Екіншіден, әлеуметтік тұрғыдан, бұл қоғам өмірінің нақты ортасы (дене шынықтыру мен спорт саласы), оған дене шынықтыру – сауықтыру, оқыту – жаттықтыру, жарыс және басқа да іс-әрекеттер, ойын-сауық, бос уақыт, сондай-ақ олармен қамтамасыз ететін әрекеттер (қаржыландыру, құқық, басқару, материалдық-техникалық базаны дамыту, коммуникация, ғылыми – зерттеу жұмысы, мамандарды даярлау және олардың біліктілігін жетілдіру және т.б.) кіреді. Үшіншіден, экономикалық тұрғыдан, бұл өндірістік емес сала, халыққа түрлі қызметтер көрсету жөніндегі қоғамдық-пайдалы іс-әрекет. Бұл әрекетті түрлі меншіктегі және ведомстволықтағы кәсіпорындар, мекемелер мен ұйымдар, сондай-ақ жеке тұлғалар да жүзеге асырады.

«ДШ мен спорт» қазіргі уақытта негізгі өнімі әлеуметтік-мәдени қызметтер болып табылатын халық шаруашылығының дербес саласы ретінде қалыптасты. ДШ мен С саласының қызметтері түрлі мақсатта дене шынықтыру жаттығулары және спорт түрлерімен айналысудың ұйымдастырылған үлгілерін, сондай-ақ оларды қамтамасыз ететін іс-әрекеттерді, соның ішінде дене шынықтыру – спорт ғимараттары торабын ұстау және спорт жарыстары мен ойын-сауық шараларын ұйымдастыру және қамтамасыз етуді, мамандардың кәсіби дайындығын, ғылыми зерттеулердің жүргізілуін, сауда, спорт құрал-жабдығын жалға беру мен жөндеуді, спорттық сақтандыру қызметтерін және т.б. қамтиды.

Дене шынықтыру мен спорт қызметтерінің бірқатар ерекшеліктері бар:

  1. Қызметтер материалдық емес, олар алғанға дейін сезілмейді. Тұтынушы оларды сатып алғаннан кейін, мысалы, ойын-сауық, білім беру немесе кеңес беру қызметтерін сатып алған кезде, оның белгілі бір білімі, әсері, сезімдері пайда алады, бірақ олардың зат түріндегі дәлелі болмайды. Клиентті сатып алуға құлшындыру үшін, қызметтердің өндірушілері оларды барынша көрнекті түрде ұсынуға тырысады. Осындайда ДШ мен С саласында жүгінетін құралдар: қызметтерді көрсетудің әдістері, түрлері мен жағдайлары туралы ақпарат беру (сабақтардың бейнежазбалары, жарнамалық-ақпараттық стендтер безендіру, қызметтің пайдасына назар аударту, мысалы, қызметтерді тұтыну нәтижесінде бұлшық еттің өсетінін немесе салмақ азаятындығын айту және т.б.), сертификаттар, лицензиялар, дипломдар, қызметтерді жылжыту үшін атақты адамдарды тарту және т.б.
  2. Қызметтерді оларды атқаратын субъектілерден ажыратуға болмайды. Жаттықтырушы оқытушының ауысуы қызмет көрсету үдерісін, оның нәтижесін өзгертуі мүмкін, демек, сұранысты да өзгерте алады. Сонымен қатар, дене шынықтыру-спорт, ойын-сауық, сауықтыру, кеңес беру және т.б. ДШ мен С қызметтерін көрсету технологиясының өзі тұтынушымен белсенді өзара әрекеттестікті талап етеді.
  3. Қызметтер сапасы жағынан тұрақты емес. Бұл ең алдымен олардың орындаушы субъектілер мен сатып алушылардан ажыратылмайтындығымен байланысты, өйткені қызметтердің нәтижесі үдеріске қатысатын серіктестестердің екеуіне де байланысты, бір жағынан ол ойын-сауық қызметтерін өндіруге қатысатын спортшылардың дайындық деңгейіне, қызметтерді көрсететін жаттықтырушы оқытушының біліктілігі, тіпті көңіл-күйіне де байланысты, екінші жағынан, қызметтердің нәтижесі көбіне тұтынушының сол кездегі сипаттамаларымен (көңіл-күй, денсаулық жағдайымен) анықталады.
  4. Қызметтер сақталмайды. Мысалы, егер клиент абонемент сатып алып, жүзуден бірнеше сабақтарын жіберіп алған болса, ол жаттықтырушы оқытушының қызметін пайдалану мүмкіндігінен айырылады, өйткені бұл қызметтер сол тұтынушы болмаған кезде көрсетіледі.

ДШ мен С қызметтер саласы болғандықтан, қазіргі қоғам дамуына өз үлесін қосады.

  • ДШ мен С саласы көптеген жұмыс орындарын береді, оның дербес тауар және қызметтер нарығы бар, сөйтіп ол нақты аймақтың экономикалық дамуына септігін тигізеді.
  • Тұлғалардың денесінің дамуы мен жетілуі олардың еңбекке қабілеттілігін арттырады, соның нәтижесінде қоғамның өндірістік күштері жетілдіріледі.
  • ДШ мен С маңызды фактор ретінде халық шаруашылығының білім беру, туризм, ойын-сауық индустриясы, бұқаралық ақпарат пен коммуникация және т.б. салаларына қатысады.
  • Бизнес пен менеджменттің заманауи технологиялары (жарнама, үгіт-насихат, қоғаммен байланыс, ұжымдық мәдениет пен фирманың стилін қалыптастыру) спорт тақырыптарының элементтерін алуды – дене шынықтыру, спорт, салауатты өмір салты құндылықтарына жүгіну, ДШСҰ-лармен өзара тиімді және өзара ынталандырушы ынтымақтастық орнатуды (өз қызметкерлеріне абонементтер сатып алу ) қажет етеді.
  • ДШ мен С әлеуметтік мәні бар іс-әрекетті, белсенді демалысты қамтамасыз етеді, адамдардың санасына, олардың өзара қарым-қатынастарына жағымды әсер етеді, тұлғаның және тұтастай қоғамның рухани дамуына, адамдардың шығармашылық әлеуетінің ашылуына септігін тигізеді.
  • Спорт пен дене белсенділігінің алуан түрлілігі әр адамның ерекшеліктеріне барынша сай келетін әлеуметтік қылығының түрлі үлгілерін болжайды.
  • ДШ мен С саласының өсіп келе жатқан ұрпақ тәрбиесіндегі ролі шүбә келтірмейді.
  • ДШ мен С әмбебап коммуникация құралы ретінде тұлғааралық, аймақаралық және халықаралық байланыстардың дамуына cептігін тигізеді.
X

Майнд карта Тема №2